15 Temmuz 2016'daki darbe girişimi, Türkiye'de büyük yankı uyandıran ve pek çok tartışmaya yol açan bir olaydı. Bu darbe girişiminin şifreleri olarak nitelendirilen bazı ana unsurlar şunlardır:
1. FETÖ İddiası:
Darbe girişiminin arkasında Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) olduğu ortaya çıktı. Türk hükümeti ve pek çok yetkili, bu örgütün darbe planlarını hazırladığını ve uygulamaya koyduğunu ortaya çıkardı.
2. Türk Silahlı Kuvvetleri İçindeki Yapılanma:
FETÖ'nün, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) içinde yıllardır bir yapılanma oluşturduğu tespit edildi. Bu yapılanma sayesinde darbe girişiminde bulunabilecek güçte oldukları belirtildi.
3. Medya ve Sosyal Medya Kullanımı:
Darbecilerin medya kuruluşlarına el koyma girişimleri ve sosyal medya üzerinden propaganda yapma çabaları dikkat çekti. Buna karşılık olarak, halk ve hükümet de sosyal medya üzerinden organize olup darbecilere karşı durdu.
4. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Çağrısı:
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, darbe girişimi sırasında cep telefonu üzerinden CNN Türk'e bağlanarak halkı sokağa çıkmaya ve direniş göstermeye çağırması, darbenin başarısız olmasında önemli bir rol oynadı.
5. Sokağa Çıkma ve Halkın Direnişi:
Halkın, darbe girişimine karşı sokaklara çıkarak tankların ve askerlerin önüne geçmesi, darbenin başarısız olmasında kritik bir faktör oldu. Halkın direnişi, darbecilerin planlarını bozdu.
6. Hukuki ve Adli Süreçler:
Darbe girişimi sonrasında geniş çaplı tutuklamalar ve görevden almalar gerçekleştirildi. FETÖ ile bağlantılı olduğu iddia edilen pek çok kişi gözaltına alındı ve yargılandı.
Darbe Girişiminin Arka Planı
Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ):
- Fetullah Gülen liderliğindeki bu örgüt, 1970'lerden itibaren Türkiye'de eğitim, medya, yargı ve emniyet gibi kritik alanlarda örgütlenmiştir.
- Hedefi, devletin kritik kurumlarını ele geçirerek kendi ideolojilerini yaymak ve siyasi gücü ele geçirmek olarak tanımlanmıştır.
- 15 Temmuz 2016'da gerçekleştirilen darbe girişimi, bu hedefin doruk noktası olarak görülmektedir.
Türk Silahlı Kuvvetleri İçindeki Yapılanma:
- FETÖ'nün, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) içinde yıllardır kadrolaştığı tespit edilmiştir. Bu yapılanma sayesinde darbe girişiminde bulunabilecek güçte oldukları belirtilmiştir.
- TSK içerisindeki FETÖ mensuplarının, darbe girişiminde aktif rol oynadığı ifade edilmiştir.
Darbe Girişiminin Gelişimi
Darbe Girişiminin Başlaması:
- 15 Temmuz akşamı, bir grup asker tarafından İstanbul ve Ankara başta olmak üzere çeşitli şehirlerde askeri hareketlilik başlamıştır.
- Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri tanklarla kapatılmış, Ankara'da F-16 uçakları alçak uçuş yapmış ve helikopterler havalanmıştır.
Medya ve Sosyal Medya Kullanımı:
- TRT binası basılarak, darbeciler tarafından darbe bildirisi zorla okutulmuştur.
- Sosyal medya üzerinden darbe karşıtı mesajlar hızla yayılmış, halkı sokağa çıkmaya çağıran mesajlar geniş kitlelere ulaşmıştır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Çağrısı:
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CNN Türk'e cep telefonuyla bağlanarak halkı sokağa çıkmaya ve darbecilere karşı direniş göstermeye çağırmıştır.
- Bu çağrı, halkın büyük bir kesimi tarafından karşılık bulmuş ve insanlar sokaklara dökülmüştür.
Sokağa Çıkma ve Halkın Direnişi:
- Halk, darbe girişimine karşı sokaklara çıkarak tankların ve askerlerin önüne geçmiştir.
- İstanbul Atatürk Havalimanı'nda, binlerce kişi toplanarak darbeye karşı direniş göstermiştir.
Darbe Girişiminin Bastırılması
Kritik Direniş Noktaları:
- Özel Harekat Daire Başkanlığı, Akıncı Hava Üssü, Genelkurmay Başkanlığı gibi stratejik yerlerde şiddetli çatışmalar yaşanmıştır.
- İstanbul'da polis ve halk, darbeci askerleri etkisiz hale getirmeye çalışmıştır.
Gözaltılar ve Tutuklamalar:
- Darbe girişiminin bastırılmasının ardından, geniş çaplı gözaltılar ve tutuklamalar başlamıştır.
- FETÖ ile bağlantılı olduğu iddia edilen pek çok kişi, kamudan ihraç edilmiş ve yargılanmıştır.
Hukuki ve Adli Süreçler:
- Darbe girişimi sonrasında Türkiye genelinde olağanüstü hal ilan edilmiştir.
- FETÖ ile bağlantılı kişilerin yargılanması süreci hızla başlatılmıştır.
- Binlerce asker, polis, yargı mensubu ve kamu görevlisi gözaltına alınmış ve tutuklanmıştır.
Uluslararası Tepkiler
Uluslararası Destek ve Eleştiriler:
- Pek çok ülke, Türkiye'nin demokratik kurumlarını destekleyen açıklamalarda bulunmuş ve darbeyi kınamıştır.
- Ancak bazı ülkeler, Türkiye'deki insan hakları ihlalleri ve geniş çaplı tutuklamalar olduğunu ileri sürüp her zaman illegal örgütlerin arkasında durdukları gibi eleştirilerde bulunmuştur.
Sonuç ve Etkiler
Toplumsal ve Siyasal Sonuçlar:
- 15 Temmuz darbe girişimi, Türkiye'de toplumsal ve siyasal açıdan derin izler bırakmıştır.
- Hükümet, FETÖ ile mücadelede kararlılığını sürdürmüş ve örgütle bağlantılı kurumları kapatmıştır.
Devlet Yapısında Değişiklikler:
- Darbe girişimi sonrasında, TSK ve diğer devlet kurumlarında kapsamlı reformlar gerçekleştirilmiştir.
- Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçiş süreci hızlanmış ve 2017 referandumuyla kabul edilmiştir.
15 Temmuz darbe girişimi, Türkiye'nin yakın tarihindeki en önemli olaylardan biridir ve etkileri hala devam etmektedir. Bu olay, Türk siyasetinde ve toplumunda derin değişikliklere yol açmıştır.
Sonuç olarak Çanakkale ruhu neyse, 15 temmuz darbe girişiminde bulunanlara karşı duran ruh aynıdır.
7.Uluslararası Tepkiler:
Darbe girişimi uluslararası düzeyde de geniş yankı buldu. Pek çok ülke, Türkiye'nin demokratik kurumlarını destekleyen açıklamalarda bulundu.
Bu unsurlar, 15 Temmuz darbe girişiminin ardındaki temel şifreler olarak kabul edilebilir. Olayın karmaşıklığı ve detayları üzerine pek çok araştırma, kitap ve makale yazılmıştır.
